MACARİSTAN - BUDAPEŞTE Hakkında Genel Bilgiler,

MACARİSTAN VE BAŞ ŞEHRİ BUDAPEŞTE HAKKINDA

GENEL BİLGİLER.

MACARİSTAN                             

Saat dilimi:   GMT + 1

Macaristan Orta Avrupa’da Türkiye’nin yedide biri kadar büyüklükte bir halk cumhuriyeti. Macaristan Cumhuriyeti ya da kısaca Macaristan, Avusturya, Slovakya, Ukrayna, Romanya, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya ile komşu olan, denize kıyısı olmayan, Avrupa Birliği üyesi bir ülkedir. Orta Avrupa ile Balkanlar arasında bir ovaya yayılan Macaristan, Türk'lerin son 400 yıllık tarihinde yakın ilişkiler geliştirmiş oldukları bir ülkedir.

Osmanlı Dönemi  

Kanuni Sultan Süleyman tarafından ilk olarak 1526’da fethedilen Budin ve Peşte, bir buçuk asırlık bir Türk hakimiyetinden sonra 1686’da elden çıkmıştı. Türk idaresi sırasında, Karadeniz üzerinden Tuna yoluyla İstanbul’dan nispeten kolay ulaşılan bir beylerbeyilik merkezi olduğundan kolayca Türkleşmişti. Ticaret yollarının birleştiği bir yerde bulunan Budin ve Peşte, bir taraftan zengin bir ticaret şehri görünümü alırken, burada kurulan çeşitli vakıflar bu Orta Avrupa şehrine bir Osmanlı yerleşim merkezi manzarası vermişti. 1662 yılında burayı ziyaret eden Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde Budin ve Peşte’nin etraflı bir tasviri bulunmaktadır.

Macaristan, 1699’da imzalanan Karlofça Antlaşması’na kadar yüz altmış beş sene Osmanlı hâkimiyetinde kaldı. Burada görev yapan Osmanlı paşa ve devlet adamlarının da yaptırdıkları başta hamamlar olmak üzere pek çok eserden bazıları Macaristan’ın Avusturya idaresine düştüğü zaman yapılan tahribata rağmen günümüze kadar gelebildi. O devirlerde mezhep savaşları ile çalkalanan Avrupa’da, Macaristan başta olmak üzere, Osmanlı toprakları Protestanların sığınak yeri oldu. Osmanlı-Macar münasebetleri sosyal ve iktisadi, her alanda gelişti ve Macaristan’da Osmanlı kıyafetleri giymek moda oldu. 1604’teki Osmanlı-Avusturya savaşında Macarlar Osmanlıların yanında yer aldılar ve kurulan Erdel Beyliği içişlerinde bağımsız ancak, Osmanlı Devletine tâbi olmak üzere Macarlara verildi. 

Osmanlı, Macar bağımsızlık hareketlerini destekledi

Osmanlı devleti, 1689’da Avusturya’nın eline geçtikten sonra da Macaristan’daki bağımsızlık hareketlerini destekledi. 1682-1684’te İmre Thököly’nin, 1703-1711’de Ferenc Rakoczi’nin bağımsızlık hareketleri başarısızlıkla sonuçlanınca diğer direnişçilerle ile beraber Osmanlı devletine sığındılar. Thököly İzmit’te, Rakoczi Tekirdağ’da ölene kadar misafir muamelesi gördüler. 150 yıl sonra Osmanlı Devletine gelen Macar heyeti, Tekirdağ’a yerleştirilen mültecilere verilen araziyi satın almak için kendilerine müracaat eden Türk köylülerine hayran kaldılar. Rakoczi’nin arkadaşı Kelemen Mikos’un yazdığı ve mültecilerin hayatını anlatan Türkiye Mektupları isimli eseri bugün Macar tarihi ve edebiyatının kaynak kitapları arasında sayılmaktadır. 

İşte bu gerçekler, geçmişte niçin çok büyük bir devlet olduğumuzu, dost ve düşmanımızı nasıl belirlediğimizi çok çarpıcı bir biçimde ortaya koyuyor…

Evliya Çelebi, Buda’da 25 cami, 47 mescit, 12 medrese, 16 mektep, 2 hamam, 8 kaplıca, 9 han, 1 saat kulesi ve 1 bedesten bulunduğunu bildirmektedir. Bunların çoğu bugün ayakta değildir.Sokullu Mustafa Paşanın yaptırdığı Mustafa Paşa Camii ve Türbesinin Mîmar Sinan’ın eseri olduğu bilinmektedir.

BAŞKENT BUDAPEŞTE HAKKINDA  GENEL BİLGİLER

BUDAPEŞTE                          
Takma ad: "Tuna'nın İncisi",
"Tuna'nın Kraliçesi", "Avrupa'nın Kalbi",
"Özgürlüğün Başkenti",

Budapeşte, Macaristan'ın başkentidir. Aslında Tuna nehrinin iki yakasındaki Budinve Peşte'nin 17 Kasım 1873 yılında birleşmesiyle oluşmuş şehirdir.

Macaristan'ın politik, kültürel, ticari, endüstri ve ihracat merkezidir. Berlin’den sonra Orta Avrupa’nın en büyük ikinci şehri olup, Macaristan nüfusunun beşte biri, 2003yılı sayımına göre 1.719.343 kişi, Budapeşte'de yaşamlarını sürdürmektedir.
Budapeşte coğrafi konumu, tarihî eserleri ve diğer çekicilikleri ile Avrupa’nın en güzel şehirlerinden biridir. Şehir Tuna’nın batı (sağ) yakasında Buda ve doğu (sol) yakasında Peşte şeklinde iki bölüme ayrılmıştır. Tuna’nın batı kıyısında Buda kalesinin çevresindeki görece engebeli bölgede tarihî semtler uzanır. Şehrin iş hayatının merkezi ve kalabalık semtleri ise Tuna’nın doğusundaki ovaya açılan düzlüktedir.


AŞAĞIDAKİ  RESİMDE  PEŞTE  TARAFINDA BULUNAN PARLEMENTO  BİNASI  GÖRÜLMEKTEDİR.

Dünya'nın en ünlü parlamento binası nedir diye sorulsa, bunun cevabı kişiden kişiye bilgi, kültür, turizm birikimine göre değişecektir ama eminim ki Almanya Parlamentosu (Bundestag) ve Londra'da yer alan Westminster Sarayı ilk sıralarda gelecektir. Bunun yanında ABD'de yer alan Kongre Binası daha önce sayılan diğer iki yapıya göre daha arka plandadır. Aynı dönemde inşa edilmiş ve benzer stillere sahip olmalarına rağmen, ABD Başkanlarının ikamet ettiği, Beyaz Saray, kongre binasına göre daha çok tanınan bir yapıdır.

Haberde yer alan diğer yedi parlamento binasının yukarıdakilere göre daha az tanındığını tahmin ediyorum. Bu Parlamento binalarını seçerken iki kriter belirledim:
Birinci kriter, farklı dönemlerde inşa edilmiş yapılara yer vermek oldu. Gerek yangınlar gerek savaşlar gerekse zamanın yıpratıcı özelliği, gerekse parlamenter rejimlerin son iki yüzyılda daha geçerlilik kazanması nedeniyle bu yazıda yer alan en eski binanın ABD Kongre Binası olduğu gözlemlenebilir. O yapı bile gerek savaşlar gerekse zaman içinde yetersiz kalması nedeniyle şu anda orjinalinden çok farklı bir durumda. Haberdeki en yeni parlamento binası ise etkileyici tasarımı ile Avrupa Parlamentosu (Louise Weiss Binası).

İkinci kriter ise farklı mimari akımlara yer vermek oldu ama Avrupa ve Amerika Kıtaları'nda yer alan parlamento binalarının ağırlıklı olarak Neo Klasik veya Gotik tarza sahip olduklarını gözlemlenebilir. 

Özellikle Varşova Paktı'nda yer alan bazı ülkeler başta olmak üzere totaliter rejimlerle yönetilmiş veya yönetilmekte olan ülkelerde Parlamento Binaları'na hiç önem verilmediği, Parlamenter rejimi uzun zamandır uygulamaya çalışan ülkelerde ise bu yapılara önem verildiği rahatlıkla görülebilir. Bu yazıda yer alan yapılardan Neo Klasik tarza sahip olanlar ABD Kongre Binası, Almanya Parlamentosu, Arjantin Ulusal Kongre Binası ve Romanya Parlamento Sarayı iken Westminster Sarayı ve Macaristan Parlamento Binası Gotik tarza sahipler. Avrupa Parlamentosu, Bangladeş Ulusal Meclis Binası, Avusturalya Parlamento Binası ve Brezilya Ulusal Kongre Binası ise modern mimari anlayış ile tasarlananlar.

BAŞKENT

Budapeste                               
47°26′N 19°15′E
Nufus            :  2008 December estimate 10.031.000 (79 th)  2001’s 10.198.315 
Yoğunluk      :  Km2  108 person,
İklim           :  Sıcaklık ocak ayında -1 ve 2 derece arasındadır. Yaz aylarında ise sıcaklık en fazla 40 derece'dir. Denize kıyısı olmadığı için ülkede karasal iklim hakimdir
Resmi Dil :  Macarca
AB ye Kabul : 1 MART 2004
Form of Government:
Parliamentary Republic  of Hungaria * MACARİSTAN HALK CUMHURİYETİ

Baskan                          : János Áder
Basbakan                       : Viktor Orbán
Para Birimi                    : Forint (HUF)
Etnik Gruplar                 : %95 Macar  %2 Romen  %3 Diger

Haritaya kısaca bir göz atılırsa, Macaristan'ın kuzey kesimlerinin dağlık bir bölge olduğu görülür. Doğu komşusu Romanya'nın kuzey sınırından içeri giren bu dağ zinciri batıya doğru uzanarak Avusturya Alpleri ile birleşir. Ama bu dağlar akarsulara sık sık geçit veren sayısız birtakım tepelere parçalanmıştır. Dağların en yüksek noktası Kekes Tepesidir (1014 m.). Yer yer vadilerle yarılan dağların yamaçları sık ormanlarla kaplıdır. Tepelerden vadilere inildikçe "lös" adı verilen kil ve kum karışımı sarı renkli balçıkla kaplı olduğu görülür. Bunlar çok verimli topraklardır. Bağlar, meyve bahçeleriyle dolu olan vadilerde sırtlarını yamaçlara dayamış kasabalara rastlanır. Tuna Nehri'nin batısında Bakony Ormanları ile bulunur.

Macar Denizi diye anılan Balaton Gölü'ne kadar uzayan bu dağlık bölge çoğunlukla kireçtaşından oluşmuş bir yayladır. En yüksek tepesi Kőröshegy Dağı'dır (713 m.). Buralarda da tepeler ormanlarla kaplı olup vadiler tarıma ayrılmıştır. Vadilerde de yer yer lös toprağına rastlanır. Balaton Gölü'nden güneye doğru, Yugoslavya sınırı yakınlarında Mecsek Dağları (En yüksek noktası 682 m.) bulunur. "Felföld" diye anılan Macaristan yaylası burada sona erer.
Konum              : Orta Avrupa, Romanya'nın kuzeybatısı

Coğrafi konumu  : 47 00 Kuzey enlemi, 20 00 Doğu boylamı

Haritadaki konumu: Avrupa

Yüzölçümü         : 93,030 km²

Sınırları             : toplam: 2,171 km
Sınır komşuları: Avusturya 366 km, Hırvatistan 329 km, Romanya 443 km, Sırbistan 151 km, Slovakya 677 km, Slovenya 102 km, Ukrayna 103 km
Sahil şeridi                : 0 km (kara ile çevrili)

Denizleri           : yok (kara ile çevrili)

İklim                 : Ilıman; kışlar soğuk, bulutlu ve nemli, yazlar ılımlı geçer.

Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Tisza Nehri 78 m
en yüksek noktası: Kekes 1,014 m

Doğal kaynakları        : Boksit, kömür, doğal gaz, işlenebilir arazi

Arazi kullanımı   : tarıma uygun topraklar: %49.58  daimi ekinler: %2.06  diğer: %48.36 (2005)

Sulanan arazi     : 2,300 km² (2003 verileri)
Resmi  Tatil  Günleri                                   2012 – 2013

2012

1 – 5  Ocak  Yeni yıl.            15 Mart  ihtilal Yıldönümü
9 Nisan  Paskalya Bayrami   1 Mayıs işçi Bayramı          28 Mayıs  Pazartesi pentikostu              
20 Agustos   Devlet Kuruluş bayramı 
23 Ekim  Cumhuriyet Günü  (Anniversary of 1956).          1 Kasim Azizler günü
24-25-26 Aralık Noel.    31 Aralık  Yeni yıl.

2013

1 – 5  Ocak  Yeni yıl.                  15 Mart  ihtilal Yıldönümü
11 Nisan  Paskalya Bayramı       1 Mayıs işci Bayramı          .    30 Mayıs Pazartesi pentikostu   
20 Agustos  Devlet Kurulus Bayramı     / 23 Ekim Devlet Kuruluş Günü (Anniversary of 1956). 
1 Kasim  Azizler Günü       24- 25-26 Noel  .   31 Aralık  Yeni yıl

Ekonomi
Eskiden ekonominin merkezi Buda iken 19. yüzyıldan sonra ticâret etkinlikleri Peşte’ye kaymıştır. Büyük bankalar, ülkedeki yabancı şirketlerin çoğu ve en güzel mağazalar Peşte’nin Belvaros semtindedir.
Budapeşte temel sanâyi (termik santral, çelik ve boru fabrikaları, petrokimya, yapı sanâyileri) ve tüketim sanâyisi (un fabrikaları, hazır giyim, kereste, kâğıt, matbaacılık, ilaç, kozmetik sanâyileri) merkezidir. Ayrıca Comecon çerçevesi içinde, makinalar ve elektrikli makinalar (takım tezgâhları, kamyonlar, demiryolu gereçleri, telefon santralleri, elektronik cihazlar) yapımı da önemli seviyelere ulaşmıştır.
Budapeşte Hakkında Bilgiler,
Ülke                : Macaristan
Lokasyon     : Kuzey Macaristan
Statü              : Başkent
Alan             : Yaklasik olarak 203 alan mili / 525 kilometre
Nufus           :  1.7 milyon
Dil               : Macarca
Para Birimi    : Forint (HUF)
Zaman birimi : GMT +1 (Yaz saati GMT+2)
Ülke telefon kodu   : +36
Telefon ara kod           : 01
Budapeşte  Ocak  ayı günlük ortalama derece  : 1°C / 34°F
Budapeşte  Temmuz ayı günlük ortalama sıcaklık: 26°C / 79°F
Ulaşım
Uçuş
Türk Hava Yolları, Austrian Airlines, Czech Airlines, Swiss, Alitalia ve Lufthansa’nın İstanbul-Budapeşte arası seferleri bulunuyor. Sadece THY’nin direkt uçuşları bulunuyor.
Araba kiralama
Budapeşte’ye vardığınızda arabanızın sizi havaalanından karşılamasını istiyorsanız www.sixt.hu adresine bir göz atın. İstediğiniz tipte ve renkte aracı seçtikten sonra rezervasyonunuzu yaptırıyorsunuz, havaalanında arabanız sizi karşılıyor.
Toplu taşıma
Budapeşte’nin harika ulaşım ağı, üç hatlı bir metro, otobüs, tramvay ve troleybüslerden oluşuyor. Biletler metro gişelerinden ve gazete bayilerinden alınabilir. Tek bilet 320 Ft, onluk bilet 2800 Ft. Günlük paso 1.550 Ft, üç günlük paso 4200 Ft. Aylık bilet 9800 ft.
1 Euro ortalama  295 – 310 ft arasındadır.

İstanbul  - Budapeşte arası 1335 km dir.